Het KMI waarschuwt vanaf nu ook voor hevige rukwinden via weerflashes op de KMI-app
Sinds 2020 stuurt het KMI per Belgische gemeente een weerflash op smartphone van 10 minuten tot maximum één uur vooraf te informeren over de komst van intense neerslag of winterse neerslag, al dan niet in combinatie met onweer of hagel, die mogelijk hinder of overlast kan veroorzaken. Na jarenlang onderzoek wordt het belangrijke luik van rukwinden bij buien nu toegevoegd aan de weerflashes.
De belangrijkste taak van het KMI is de bevolking zo goed mogelijk in te lichten over het weer en de eventuele risico’s die ermee gepaard gaan. Hoe meer een weerfenomeen nadert in de tijd, hoe preciezer de voorspellingen zijn. Weerfenomenen zoals intense neerslag of rukwinden kunnen op zeer lokale schaal slechts kort vooraf met een voldoende betrouwbaarheid voorspeld worden, dus wordt het zaak dit snel te doen door het sturen van een weerflash die we rechtstreeks bij de burger brengen via onze gratis app.
Wat houden weerflashes in?
De weerflashes zijn korte tekstberichten met het tijdstip van aanvang en een omschrijving van de verwachtte weerrisico's. Ze worden gegenereerd via intelligente nowcast-technologie (d.w.z. voorspelling voor de zeer korte termijn), op punt gezet door wetenschappers, informatici en meteorologen van het KMI. Dit systeem zet de grote hoeveelheid waarnemingen van de Belgische weerradars en het bliksemdetectie-systeem BELLS elke 10 minuten om in gemeentelijke voorspellingen op zeer korte termijn.
Welke informatie bevat de weerflash voor rukwinden?
We sturen volgende types berichten uit : kans op rukwinden en kans op (zeer) zware rukwinden. Omdat de snelheid van dergelijke rukwinden aan het aardoppervlak enkel op hoogte te voorspellen of te meten is met een radar (die zelf steeds op enige hoogte boven de grond meet), kleven we ook geen exacte cijfers op die termen. In de praktijk merken we dat de term rukwinden betekent dat er daar ruwweg minstens 60-70 km/u wordt gehaald en dat er bij zware tot zeer zware rukwinden dikwijls sprake is van 100 km/u of meer.
Voorbeeld van weerflash voor rukwinden.
Hoe kunnen we de lokale rukwinden voorspellen?
Onze neerslagradars kunnen behalve de intensiteit van de neerslag ook de beweging van neerslagpartikels waarnemen op zekere hoogte boven de grond en er zo de windsnelheid en -richting uit afleiden.
De neerslagradar scant de atmosfeer via een 360°-beweging, waarbij de radarstralen onder meerdere hoeken worden uitgezonden en terug ontvangen. Dat laat toe een 3D-beeld van het windveld te krijgen. Gezien de radar naar de wolken straalt en niet naar de grond, kan er dus geen informatie over de wind op 10 meter hoogte worden bekomen. Toch is het windveld op honderden meter hoogte vaak een indicator voor rukwinden aan het aardoppervlak.
Dat laat dikwijls (maar niet altijd!) toe een idee te krijgen van valwinden of windhozen die bij buien kunnen optreden. Rukwinden zonder neerslag worden niet gemeten door weerradars. We hebben radarpatronen vergeleken met opgetreden windfenomenen en -schade bij buien.
Beperkingen door lokale aard van fenomeen
Rukwinden zijn nog tijdelijker en nog lokaler van aard in vergelijking met de bui waaruit ze ontstaan. Die eigenschappen verklaren dat
- een deel van een wijk getroffen kan zijn en het andere deel van de wijk of de gemeente, helemaal niet. Gezien we weerflashes uitsturen voor een gemeente en niet voor de plaats waar u zich bevindt, is het mogelijk dat u een bericht krijgt maar u zelf minder wind merk, vooral bij een gemeente met een grote oppervlakte.
- het mogelijk is dat zeer kortstondige fenomenen aan de radars ontsnappen, gezien het KMI slechts elke 5 minuten over radarbeelden beschikt. Het is dan mogelijk dat u geen bericht krijgt terwijl er impact is. Die kans is groter als rukwinden in uw nabijheid ontstaan, want dan gebeurt de detectie mogelijk te laat.
- de voorspelbaarheid van rukwinden onder buien nog beperkter is dan deze van de buien zelf.
Daarom sturen we enkel windflashes voor de komende 10 tot 20 minuten.
We benadrukken daarom dat het onmogelijk is om windhozen of valwinden met precisie “tot aan uw voordeur” te voorspellen. Die fenomenen zijn op zich te klein om rechtstreeks door te radar waargenomen te worden. Het is vooral de structuur waarin ze ontstaan die wordt gedetecteerd en die vaak enige tijd blijft bestaan, waardoor een bericht voor de zeer korte termijn nuttig kan zijn.
Niettegenstaande die moeilijkheden merken we dat bij verificatie van de testen, de berichten heel vaak wezen op windfenomenen met impact in de omgeving, waaronder windhozen en valwinden.
